Grant promotorski Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Od rośliny do tkaniny. Analiza spektroskopowa barwników naturalnych
kierownik:Małgorzata Barańska, wykonawca: Anna Baran
Kwota 74 tys

Przedmiotem badań są barwniki naturalne należące do różnych grup chemicznych: alizaryna (antrachinon), indygo oraz luteolina (flawonoid), występujące zarówno w środowisku naturalnym – roślinie jak i miejscu zastosowania – tkaninie. Tematyka badań wpisuje się w nurt ukierunkowany na poszukiwania i rozwój nowych metod analitycznych, uniwersalnych pod względem zastosowania, niedestrukcyjnych, pozwalających na analizę związku bez względu na miejsce jego występowania. W badaniach związków aktywnych biologicznie ważne jest środowisko, w jakim one występują; izolacja często prowadzi do ich zmian strukturalnych, polimorfizmu oraz zmiany właściwości i reaktywności. Badania wykonywane są zarówno na barwnikach otrzymywanych przemysłowo jak i w sposób tradycyjny oraz bezpośrednio in situ w roślinach oraz tkaninach użytkowych i dziełach sztuki. Metodą badawczą jest spektroskopia oscylacyjna, a w szczególności spektroskopia ramanowska z uwzględnieniem jej najnowszych technik: SERS, FTRS i mapowania ramanowskiego oraz absorpcyjna spektroskopia w podczerwieni (IR) z wykorzystaniem techniki ATR i obrazowania w IR. Analiza wyników jest wspomagana obliczeniami kwantowo-chemicznymi oraz metodami chemometrycznymi (m.in. PCA, analiza skupień). Plan pracy przewiduje skupienie się na aplikacyjnych zastosowaniach spektroskopii oscylacyjnej, a w szczególności spektroskopii ramanowskiej. Zostaną przeprowadzone badania nad identyfikacją wymienionych barwników i ich prekursorów w roślinach, a także w tkaninach. Będą kontynuowane prace nad możliwościami zastosowania spektroskopii oscylacyjnej w konserwacji zabytków, przede wszystkim tkanin, ale też zabytkowych dzieł sztuki. Wiąże się to z detekcją nie tylko czystych barwników, ale również ich kompleksów z metalami (np. lak alizarynowy) i ewentualnych produktów degradacji. Prowadzone będą także badania nad niedestrukcyjną identyfikacją barwników w miejscu ich występowania, oddziaływania z podłożem i substancjami towarzyszącymi oraz półilościowe analizy, łącznie z wyznaczaniem dystrybucji w próbkach makroskopowych oraz na poziomie mikroskopowym.